ભારતમાં ગરમીનો માસમ લાંબો અને ભારે થઈ શકે છે, ખાસ કરીને ગ્રીષ્મઋતુમાં (માર્ચથી જૂન). વધતી ગરમી અને તાપમાનના કારણે ત્વચા, સ્વાસ્થ્ય અને દૈનિક જીવન પર પ્રભાવ પડી શકે છે. તેથી, ગરમીથી બચવા માટે અસરકારક ઉપાયો અપનાવવો ખૂબ જ જરૂરી છે.
1. હાઈડ્રેશન – શરીરમાં પાણીની માત્રા જાળવી રાખવી

ગરમીના માડામાં શરીર પરસેવો કરીને પાણી ગુમાવે છે, જે ડિહાઈડ્રેશન (પાણીની ઉણપ) તરફ લઈ જઈ શકે છે.
શું કરવું?
✅ વધારે પાણી પીવું – દરરોજ ઓછામાં ઓછા 8-10 ગ્લાસ પાણી પીવું.
✅ તાજા જ્યૂસ અને સીરપ્સ – લીંબુ સરબત, કેરીનો પના, નારિયેળ પાણી, ગોળ-પાણી, છાસ, અને ફળોના રસ વધુ લેવા.
✅ સ્નેક્સ અને ફળ – તરુચી, ખરુબુજ, કાકડી, કેરી, અને નાળિયેર જેવાં પદાર્થો શરદી અને ગરમીનો બેલેન્સ રાખે છે.
✅ કેફિન અને એલ્કોહોલ ટાળવું – ચા, કોફી અને સોફ્ટ ડ્રિંક્સ ડિહાઈડ્રેશન વધારી શકે છે.
2. ખોરાક – પાચન માટે હળવો અને સ્વસ્થ ભોજન લેવું
જેમ જેમ ગરમી વધે છે, તેમ શરીર હેવી અને ઓઈલી ભોજન પચાવી શકતું નથી. તેથી, ગરમીમાં હળવા અને પોષક આહાર પર ધ્યાન આપવું જોઈએ.
શ્રેષ્ઠ ભોજન વિકલ્પો:
✅ તાજા ફળ અને શાકભાજી – ખાસ કરીને પાણીયુક્ત ફળો (તરબૂચ, ખરુબુજ, નાળિયેર).
✅ દહીં અને છાસ – પેટ માટે ઠંડક અને પાચન માટે ઉપયોગી.
✅ હળવો ભોજન – દાળ-ભાત, રોટલી-શાક, સલાડ અને ઓટ્સ જેવા હળવા ભોજનને પસંદ કરો.
✅ ઝીણી ગરમ મસાલા ટાળવા – મરચું, ગરમ મસાલા અને તળેલાં પદાર્થો ઓછા લેવાં.
3. વસ્ત્રો અને જીવનશૈલી – ગરમી સામે સુરક્ષા
વસ્ત્રો અને દૈનિક આદતો ગરમીની અસરો ઘટાડવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
શું કરવું?
✅ કોટન કે લિનન કપડાં પહેરો – ત્વચા માટે આરામદાયક અને હવા પસાર થતી હોય તેવા કપડાં પસંદ કરો.
✅ હલકા રંગો પસંદ કરો – સફેદ, પીળા, હલકા લીલા કે ફિક્કા રંગના કપડાં ગરમી ઓછા શોષે છે.
✅ ટોપી અને સનગ્લાસ લગાવો – તીવ્ર તડકથી બચવા માટે ઉપયોગી.
✅ 12PM થી 4PM વચ્ચે ઘરની બહાર જવાનું ટાળો – જો બહાર જવું જરૂરી હોય તો છત્રીઓ અથવા કેપ પહેરો.
4. ઘર અને આસપાસ ઠંડક રાખવી
✔ વેન્ટિલેશનનું ધ્યાન રાખવું – દરવાજા અને ખીંડીઓ સવારે અને સાંજે ખોલીને ઠંડી હવા અંદર આવવા દો.
✔ ઠંડા પાણીથી ફવારો મારવો – પંખા અથવા AC નો ઉપયોગ કરવો.
✔ વરસાદી પત્તા અને છોડ ઉગાડો – ઘરમાં લીલોતરી વધારવાથી હીટ રેડિયેશન ઓછું થાય છે.
✔ ભીનાં તોળિયાં દરવાજા પર લટકાવવું – હવા ઠંડી રહે છે.
5. હીટસ્ટ્રોક અને ગરમીની બીમારીઓથી બચવું
જરુરથી વધુ ગરમીને કારણે થાક, ડિહાઈડ્રેશન, અને હીટ સ્ટ્રોક જેવી તકલીફો થઈ શકે છે.
લક્ષણો
⚠️ હદયમાં ધબકાર, ચક્કર આવવી, વધારે પરસેવો, મોઢું સુકાઈ જવું
⚠️ ઊંઘાઉંપણ, શરીર ભારે લાગવું, તાવ વધવું
⚠️ ત્વચા લાલ થઈ જવી અથવા વધુ ગરમ લાગવી
શું કરવું?
✅ કોઈને હીટસ્ટ્રોક થાય તો, તેને છાંયવાળા સ્થળે રાખો અને પાણી આપો.
✅ શરીર પર ઠંડા પાણીનો ફવારો કરો અથવા ત્વચા પર ભીનાં કાપડ લગાવો.
✅ લક્ષણો તીવ્ર હોય તો તબીબી મદદ લો.
6. પ્રાકૃતિક ઉપાયો – આયુર્વેદિક અને ઘરગથ્થુ ઉપાયો
✔ ગુલકંદ ખાવું – શરીરમાં ઠંડક લાવે.
✔ ચંદન પેસ્ટ લગાવવી – ત્વચાને ઠંડક આપે.
✔ પુદીના અને ફુદીનો પતીઓ વાપરવી – પાચન અને ઠંડક માટે ઉત્તમ.
✔ રોઝ વોટર અને ખસનો શરબત – શરદી અને ગરમી વચ્ચે બેલેન્સ બનાવે.
અંતમાં
ગરમીનો મોસમ તકલીફદાયક થઈ શકે છે, પણ થોડા સાવચેતીભર્યા પગલાં લઈને તમે સ્વસ્થ અને તંદુરસ્ત રહી શકો છો. પાણીની માત્રા, પોષક આહાર, સારો લાઈફસ્ટાઈલ અને જરૂરી સુરક્ષા દ્વારા તમે ગરમીની અસરો ઘટાડવી સરળતા થી સંભવી શકો છો.
હવે તમે ગરમીમાં આરામથી અને તંદુરસ્ત રહી શકશો!
Pingback: ઉનાળા માં લૂ થી બચવા શું કરવું જોઈએ – helpingujrati.com